18.1.1733 | geboren in Wipfeld bei Schweinfurt, Taufname: Johann Andreas |
1751 | Ordensprofeß - Studien in Freiburg i.Ue., Erfurt, Freiburg i.Br., Konstanz |
1756 | Priesterweihe |
1759 | Lehrer an Ordensschulen in Münnerstadt, 1763 Oberndorf, 1765 Mainz und 1766 Konstanz |
1767 | Professor der Dogmatik in Freiburg i.Br. |
1785 | zusätzlich Professor für Apologetik |
Vorlesungsverzeichnisse ab 1785 | |
1805 | Ende der Lehrtätigkeit |
8.7.1811 | Tod Klüpfels in Freiburg im Breisgau |
Engelbert Klüpfel ist einer der herausragenden katholischen Theologen der Aufklärungszeit. Seine Institutiones theologiae dogmaticae waren das Standardlehrbuch der Dogmatik in der österreichischen Lehranstalten. Er hat auch wissenschaftsorganisatorische Bedeutung als Begründer (und weitgehend Autor) einer der ersten katholischen theologischen Zeitschriften, der Nova bibliotheca ecclesiastica Friburgensis (1775-1790).
Die Primärwerke sind weitgehend aus der Monographie von Wendelin Rauch entnommen, der auch Angaben über die Verfasserschaft macht.
Aqua rerum corporearum primum principium. Dissertatio physica. Ad diem 18. Septemb. a. 1764. Rotwilae : typis Thaddaei Feyrer
Assertiones theologicae ad diem 6. Maii 1767. Constantiae : Litt. Labhard, 1767
Joh. Laur. Berti Eremit.-Aug. ex campis Elysiis De victrici delectatione ad Joh. Nepom. Schad, Can. reg. epistola. Neapoli (Aug. Vind.), 1772
Christus Dominus sacerdos secundum ordinem Melchisedech. Dissertatio theologica quam una cum thesibus selectis ex universa theologia in perantiqua ac celeberrima caesareo-regio-archiducali anterioris Austriae universitatae Friburgo-Breisgoica pro suprema theologiae laurea puplicae disputationi exponet Franc. Ferdinandus Will. Friburgi : Satron, 1773
Nova bibliotheca ecclesiastica Friburgensis. Ulmae ; Friburgi 1-7. 1775-1790
Mens Tertulliani de indissolubilitate matrimonii in infidelitate contrati, conjuge alterutro ad fidem Christi converso. In: Joseph Anton Riegger : Oblectamenta historiae et juris ecclesiastici. Bd. 1. Ulm : Stettin, 1776, S. 131-182
De libellis martyrum. Friburgi : Satron, 1777
Panegyricus Josepho II. Rom. Imperatori nomine Musarum Friburgensium anno MDCCLXXVII. dictus ab Engelberto Klvpfelio Avgvstiniano ... Friburgi Brisgoviae : Societas Litteraria, 1778
Dissertatio augustiniano-theologica de statu naturae purae. Quum in alma et perantiqua caesareo-regio-archiducali anterioris Austriae universitate Friburge-Brisgoica theses ex universa theologiae propugnaret P. Pantalen Dietz, Ord. Erem. S. P. Augustini. In aula adacemica anno MDCCLXVIII. Mense Augusto. Typis Joannis Andreae Saton, almae Universitatis typographi, 1778
De eximiis dotibus humanae naturae ante peccatum liber apologeticus adversus nuperrimum accusatorem. Friburgi Brisgoviae : sumptibus Joannis Andreae Satron, 1769. - Gegen Franz Xaver Waldner
Vindiciae vaticinii Isaiae VII. 14. de Emmanuele. Friburgi : Satron, 1779
Vetvs bibliotheca ecclesiastica. Friburgi Brisgoviae 1. 1780
Commentatio historica sistens Lutheranorum novissima dissidia de Canone Divinarum Scripturarum exposita luci publicae a Josepho Benedicto Sohm Altdoffensi Suevo ... Constantiae : typis Joannis Gerardi Lydolph, 1780
De indissolubilitate matrimonii in infidelitate contracti converso ad fidem Christi conjugum alterutro. Friburgi : Satron, 1780
Sammlung bischöflicher Verordnungen und Hirtenbriefe, welche ... besonders in Teutschland erschienen sind zur Aufklärung der Kirchengeschichte, des Kirchenrechts uun des teutschen Staatsrechts / hrsg. von Engelbrecht Klupfel. Strassburg : Akad. Buchhandlung, 1.1780(1786)
Oratio In Obitvm Mariae Theresiae Romanorvm Imperatricis. Cvm Academia Fribvrgensis Diebus 16. 17. 18. Januarii 1781. in templo academico Eidem solemniter parentaret, Rectore Magnifico Nicolao Will ... Dicta Ab Engelberto Klvpfel, Eremita Avgvstiniano ... Friburgi Brisgoiae : Satronius, 1781
Vollständige Sammlung aller Schriften, die durch Veranlassung der ... kaiserlichen Toleranz- und Reformations-Edikten auch anderer Verordnungen ... erschienen ... / hrsg. von Engelbr. Klüpfel. 2 Bde. Wien 1782
Institutiones theologicae dogmaticae in usum auditorium. 2 Bde. Vindobonae : apud Joan. Paul. Krauss, 1789
Franc. Giftschuetzii Institutiones theologiae pastoralis latine redditae. Viennae 1789. 2 Teile
Elegia de urbe Brisacensi deleta et Adhortatio ad Germianiam, ut viribus unitis bella clades vindicet. Constantiae : Typis M. Wagner, 1794
Epistola ad D. Michaelem Feder, Consil. eccles. Bibliothkecarium et Theol. Professorem Wirceburgi, De causa dilatae editionis Vitae Conradi Celtis Protucii de ejusdemque nominibus et patria. Friburgi : Felner, 1799 = Allg. literar. Anzeiger 4 (1799), S. 1905-1910, 1913-1917
Institutiones theologicae dogmaticae in usum auditorium. 2 Bde. In usum auditorum secundis curis emendata. Vindobonae : apud Joan. Paul. Krauss, 1802/1803
Institutiones theologicae dogmaticae ... / Cl. Engelb. Klüpfel. In compendium redactae a Cajetano Geist. Vindobonae 1804
Institutiones theologicae dogmaticae in usum auditorium. 2 Bde. In usum auditorum tertiis curis emendata. Vindobonae : apud Joan. Paul. Krauss, 1807
Vincentius
Necrologivm sodalivm et amicorvm litterariorvm qui auctore superstite diem suum obierunt. Friburgi et Constantiae : Officina Libraria Herderiana, 1809
Operis Klüpfeliani de vita et scriptis Conradi Celtis Protucii particula ... / Joa. Casp. Ruef. 12 Teile. Friburgi Brisgoviae : Wangler, 1813-1827
Institutiones theologicae dogmaticae in usum auditorium / P. M. Engelberti Klypfel ... Institutiones theologiae dogmaticae in usum auditorium opera et studio Gregorii Thomae Ziegler. Quartis curis recognitae. 3. Bde. Viennae : Binz, 1821
Septem psalmi poenitentiales paraphrasi elegiaca et expositione prosaica illustrati. Vindobonae : Typis Congregationis Mechitaristicae, 1823
Institutiones theologicae dogmaticae ... / Cl. Engelb. Klüpfel. In compendium redactae a Cajetano Geist. Ed. 2. Vindobonae 1830
Institutiones theologicae dogmaticae ... / Cl. Engelb. Klüpfel. In compendium redactae a Cajetano Geist. Ed. 3. Vindobonae 1838
A. Ruland: Freundesbriefe des katholischen Theologen Engelbert Klüpfel und des protestantischen Superintendenten Christian Wilhelm Schneider. In: Vierteljahrsschrift für katholische Theologie 4 (1865), S. 503-540
Pfeilschifterm Georg: Ein Briefwechsel zwischen derm Freiburger Dogmatikprofessor Klüpfel und dem Villinger Patristiker Lumper aus den Jahren 1780-1798. In: Festschrift Sebastian Merkle : zu seinem 60. Geburtstag gewidmet von Schülern und Freunden / hrsg. unter Mitw. von ... von Wilhelm Schellberg. Düsseldorf : Schwann, 1922, S. 217-242
Hug, Johann Leonhard: Elogium Engelberti Klüpfelii ... extincti 8. Julii 1811. Friburgi et Constantinae 1811
Meggle, Basilius: Carminum liber tertius. Freiburg : Rosset, 1813
Memoria Engelberti Klüpfelii. [S.l.] 1827. - XXXII S.
Reusch, Heinrich: Klüpfel, Engelbert. In: Allgemeine Deutsche Biographie. Bd. 16. Berlin 1882, S. 258-259
Streber: Klüpfel, Engelbert. In: Wetzer und Welte's Kirchenlexikon. 2. Aufl. Freiburg : Herder, 1891, Sp. 798-800
Rauch, Wendelin: Engelbert Klüpfel, ein führender Theologe der Aufklärungszeit. Freiburg im Breisgau : Herder, 1922 (Abhandlungen zur oberrheinischen Kirchengeschichte ; 1). - Primärbibliographie
Lang, F: Klüpfle, Engelbert. In: Lexikon für Theologie und Kirche. 1. Aufl. Bd. 6. Freiburg : Herder, 1934, Sp. 58
Hosp, E.: Die josephinischen Lehrbücher der Theologie in Österreich. In: Theologische-Praktische Quartalschrift 105 (1957), S. 195-214, bes. 200-202
Lang, F.: Klüpfel, Engelbert. In: Lexikon für Theologie und Kirche. 2. Aufl. Bd. 6. Freiburg : Herder, 1961, Sp. 355
Müller, Wolfgang: Engelbert Klüpfel, (1733 - 1811). In: 501 Sonderdruck aus: Katholische Theologen Deutschlands im 19. Jahrhundert. Bd.1. München : Kösel, 1975, S. 35-53. - Literatur
Müller, Wolfgang: Klüpfel, Engelbert. In: Neue Deutsche Biographie. Bd. 12. Berlin 1980, S. 136
Keller, E.: Der Freiburger Theologe Engelbert Klüpfel in seiner Zeitschrift Nova Bibliotheca Ecclesiastica Friburgensis. In: Freiburger Diözesanarchiv 103 (1983), S. 13-137
Hell, Leonhard: Klüpfel, Engelbert. In: Lexikon für Theologie und Kirche. 3. Aufl. Bd. 6. Freiburg : Herder, 1997, Sp. 153
Diese Seiten werden nicht weiter gepflegt. Veraltete Links werden nicht mehr aktualisiert, stehen aber weiterhin als nützliche Ressource interessierten Leserinnen und Lesern online zur Verfügung.